Często mam wrażenie, że osoby zmagające się z łupieżem czy łojotokowym zapaleniem skóry omijają szerokim łukiem główny powód zaistnienia ich problemu czyli nadmierny rozwój drożdżaków z grupy Malassezzia na skórze głowy.

Moim zdaniem nie powinien być to temat tabu dlatego postanowiłam przekazać Wam dziś sporo informacji na temat grzybów z rodzaju Malassezia, o których mogliście nie wiedzieć.

Grzyby Malassezia – opis

Występowanie grzybów Malassezia we florze bakteryjnej skóry u osób zdrowych waha się między 50% -80% w całej populacji w zależności od wprowadzonej metody badawczej. Drożdżaki te są uznawane za składnik mikroflory skóry od 150 lat. Najświeższe dostępne dane sugerują, że u osób ze zdrową skórą grzyby Malassezia wywierają efekt immunosupresyjny co pozwala im przetrwać praktycznie niezauważonym w roli komensala. Inaczej dzieje się w przypadku schorzeń, które te grzyby wywołują, w tym przypadku stymulują proces zapalny co prowadzi z czasem do nasilenia zmian skórnych i wystąpienia różnych schorzeń dermatologicznych.

Z tego też powodu grzyby z rodzaju Malassezia należą do tzw. patogenów oportunistycznych u ludzi. Mogą być izolowane zarówno ze zdrowej skóry jak i z miejsc zmienionych chorobowo. Wiele badań potwierdza, że nasilają one objawy ŁZS, łuszczycy, zapalenia mieszków włosowych oraz AZS.

Dzięki badaniom z zakresu biologii molekularnej stwierdzono, że aż 13 grzybów Malassezia w tym Malassezia globosa, Malassezia fur fur to grzyby lipidozależne.

Podczas badań na hodowlach zaobserwowano stymulację ich wzrostu od niektórych składników podłoży takich jak: glicyna, cholesterol, estry cholesterolu. Jak się okazuje grzyby te do rozwoju potrzebują długołańcuchowych kwasów tłuszczowych. (Czerwona lampka dla osób zmagających się z łupieżem, ŁZS, AZS czy łuszczycą, które poddają swoją skórę głowy częstym procesom olejowania nienasyconymi kwasami tłuszczowymi!).

Głównymi składnikami ściany komórkowej są wielocukry 70%, tłuszcze 15-20 % i białka 10%. Szorstka, serowata struktura i lipofilność ułatwia adhezję komórek grzyba do komórek gospodarza. Ich niewielki genom to przejaw adaptacji do wzrostu w wąskiej niszy ekologicznej czyli na skórze zwierząt ciepłokrwistych i ludzi.

Sam skład lipidowy Malassezia jest zmienny – w głównej mierze zależy od źródła dostępnych tłuszczów. Najczęściej do metabolizmu wykorzystują one trójglicerydy, wolne kwasy tłuszczowe (szczególnie długołańcuchowe) oraz estry kwasów tłuszczowych. Żaden z gatunków Malassezia nie fermentuje cukrów. Wzrost tych grzybów nie zależy również od zawartości witamin w podłożu. Warto zwrócić uwagę na to, że Malassezia jako źródło siarki wykorzystuje metioninę, cystynę, cysteinę (które są bardzo ważnym budulcem łodygi włosa). Grzyby z rodzaju Malassezia przeżywają zarówno w warunkach tlenowych jak i beztlenowych. Optymalne pH do ich wzrostu wynosi 5,5 a temperatura maksymalnie do 38° C.

Interakcja drożdżaków Malassezia z komórkami skóry jest bardzo duża. Wypustki tych grzybów oprócz dobrego dostępu do keratynocytów sięgają również do głębiej położonych komórek Langerhansa i melanocytów.

Obecnie dostępne dane sugerują, że w przypadku osób dotkniętych łuszczycą lub zmagających się z AZS lub ŁZS grzyby te stymulują odpowiedź zapalną w skórze, na której bytują co w dużym stopniu przyczynia się do rozwoju choroby podstawowej i powoduje zaostrzenie występujących zmian.

Dużo mówi się również ostatnio o zwalczaniu zakażeń Malassezia globosa preparatami miejscowymi z piroktonem olaminy lub cyklopiroksolaminą. Preparaty te mają szerokie spektrum działania przeciwgrzybiczego (chelatują jony żelaza i glinu co doprowadza do dezorganizacji pracy struktur wewnątrzkomórkowych i prowadzi do obumarcia komórki grzyba), przeciwzapalnego (blokują syntezę prostaglandyn w granulocytach wywierając silniejsze działanie przeciwzapalne od hydrokortyzonu) oraz przeciwbakteryjne zarówno względem bakterii Gram (+) jak i Gram (-).

Inne preparaty wykorzystywane do leczenia zakażeń grzybami z rodzaju Malassezia to pochodne imidiazolowe (ketokonazol, mikonazol, ekonazol) oraz azolowe.

Przewlekłe choroby skóry którym towarzyszy świąd, nadmierna keratynizacja i rogowacenie naskórka muszą być wyprowadzane ze stanu chorobowego za pomocą preparatów przeciwgrzybiczych, które działają niszcząco na ściany patogennych drożdżaków. Proces ten jest przewlekły jednak przy sumiennym stosowaniu odpowiedniej pielęgnacji i usuwaniu nadmiaru naskórka można osiągnąć długotrwałe efekty wyciszenia, załagodzenia i zniwelowania powstałych zmian.