Łysienie androgenowe alopecia androgenetica to najczęściej występujący rodzaj utraty włosów. W klasyfikacji i nomenklaturze dermatologicznej jest to łysienie niebliznowaciejące, telogenowe. Głównym objawem utraty włosów na tle androgenowym zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn jest postępująca miniaturyzacja mieszka włosowego. Zmniejszająca się wraz  z upływem czasu średnica hormonozależnego mieszka włosowego, powoduje zamianę prawidłowych włosów terminalnych we włosy meszkowe. Utrata włosów na tle androgenowym to proces przewlekły. Włosy z roku na rok stają się coraz słabsze,  a każdy dodatkowy czynnik powodujący osłabienie lub nadmierne wypadanie włosów, który zadziała na organizm krótko lub długofalowo powoduje jego przyspieszenie. Ten rodzaj łysienia dotyka tylko obszarów górnej części skóry głowy od czoła do potylicy (w zaawansowanym stadium łysienia). Dotyczy tak zwanej  części hormonozależnej skóry głowy.

Cechy charakterystyczne łysienia androgenowego widoczne pod mikrokamerą trychologiczną

Przebarwienie typu plastra miodu

Zmiana widoczna na skórze głowy pod mikrokamerą. Usytuowana głównie na przerzedzonej części hormonozależnej skóry głowy. 

W miejscu zmiany dochodzi do nagromadzenia barwnika skóry – melaniny, która układa się w charakterystyczny kształt przypominający swoją strukturą plaster miodu. Powstaje między innymi podczas nadmiernej ekspozycji skóry na działanie promieni słonecznych.

Miniaturyzacja mieszka włosowego

To ciężki do odwrócenia proces zmniejszenia średnicy mieszka włosowego. Miniaturyzacja doprowadza do wzrostu pojedynczych włosów terminalnych lub w bardziej zaawansowanym stadium meszkowych. Dla porównania z jednego mieszka włosowego prawidłowo powinny wyrastać 2-4 włosy terminalne. Miniaturyzacja jest nieodłącznym elementem procesu przerzedzania się włosów w łysieniu na tle androgenowym. Włosy zminiaturyzowane w większości nie produkują barwnika, nie przyrastają prawidłowo na długość (1 cm na miesiąc) ani na szerokość tak jak włos terminalny. Ich obecność jest objawem: braku odrostu włosów prawidłowych, powolnego zmniejszania się ilości włosów terminalnych, a w niektórych przypadkach nawet całkowitego wyłysienia.

Łojotok

W przypadku zmniejszania się mieszków włosowych wewnątrz skóry dochodzi do rozrostu gruczołu łojowego, który zajmuje miejsce niegdyś zajęte przez prawidłowo funkcjonujący mieszek włosowy.

Żółte kropki (yellow dots)

Termin ten był niegdyś używany do opisywania wyglądu mieszków włosowych. Jest to cecha okołomieszkowa otworu mieszka włosowego. Żółtym kropkom towarzyszy zaleganie łoju i keratyny w mieszkach włosowych. Przy łysieniu androgenowym żółte kropki mają nieregularne kształty, a ich widoczna ilość może zmniejszyć się po intensywnym myciu lub peelingu skóry głowy.

Cecha ta jest charakterystyczna nie tylko dla łysienia androgenowego. Można ją dostrzec również w łysieniu plackowatym.

 

Łysienie androgenowe u kobiet

Łysienie androgenowe jest przyczyną utraty włosów nawet u 40% populacji dorosłych kobiet, które zmagają się z ich nadmiernym wypadaniem. Łysienie androgenowe u płci żeńskiej dzieli się na dwa rodzaje: łysienie androgenowe kobiet typu żeńskiego, które występuje u pań do około 40 roku życia oraz łysienie androgenowe typu męskiego, które występuje od około 50 roku życia (w okresie menopauzy).

Podstawą klasyfikacji stopnia zaawansowania w obydwu przypadkach jest skala Ludwiga. Skala ta określa możliwości przebiegu w czasie łysienia na tle androgenowym u kobiet.
Opis skali:

I – Niewielkie przerzedzenie. Podzielone na 4 postępujące po sobie etapy.

II – Dość znaczne, widoczne przerzedzenie części hormonozależnej, podzielone na 2 postępujące po sobie etapy.

III – Całkowite wyłysienie części ciemieniowej (hormonozależnej) lub duże, rozlane przerzedzenie.

ZAWANSOWANE duże, wychodzące poza skalę  rozlane przerzedzenie sięgające od czoła do  połowy części potylicznej skóry głowy.

FRONTALNE  charakteryzuje się odmiennym umiejscowieniem,  widocznie zarysowane kąty czołowe mogą pojawiać się już od momentu okresu dojrzewania. Pogłębić się lub zostać w niezmienionej postaci. Przerzedzeniu ulec może również w tym przypadku część środkowa ( linia przedziałka w stopniu I lub II).

Łysienie androgenowe u mężczyzn

Łysienie androgenowe to najczęściej występująca jednostka chorobowa związana z utratą włosów wśród mężczyzn. Schorzenie to dotyczy nawet 80 % osobników populacji białej, którzy uskarżają się na utratę włosów. Wśród azjatów i afrykańczyków odsetek ten jest dużo niższy. Przy silnym uwarunkowaniu genetycznym w kolejnych pokoleniach zauważalny początek łysienia zaczyna się w coraz młodszym wieku. 

W przypadku utarty wlosów na tle androgenowym u mężczyzn może wynikać ono z  nadmiernej  produkcji hormonów męskich lub z nadwrażliwości organizmu na prawidłową ilość androgenów.

Na szybsze rozpoczęcie tego procesu oprócz czynników genetycznych i indywidualnych cech organizmu,  mają również wpływ czynniki środowiskowe i ogólnoustrojowe takie jak:

• rozregulowania hormonalne: tarczycy, kortyzolu, androgenów.
• uwarunkowania genetyczne
• niedobory mikro i makroelementów: żelaza, cynku, witaminy D3, B12 i innych,
• niska odporność organizmu na stres,
• zanieczyszczenie środowiska, 
• chemizacja pożywienia.

Skala Norwooda-Hamiltona 

Określa możliwości przebiegu w czasie łysienia na tle androgenowym. Skalę opisują poszczególne typy. Jest ich łącznie osiem. Skala jest podstaowym elementem diagnostyki trychologicznej. Pomaga usystematyzować klienta zmagającego się utratą włosów na tle androgenowym oraz ilustuje jaki może być kolejny etap lub przebieg całej utraty włosów w czasie.

• Typ I – Całkowite zachowane linii owłosienie skóry głowy.
• Typ II – Nieznaczne przerzedzenie włosów w kątach czołowych.
• Typ III – Widoczne przerzedzenie włosów w kątach czołowych.
• Typ IV – Głębokie zakola z utratą włosów w okolicy czołowej oraz ich przerzedzeniem na szczycie głowy.
• Typ V – Znaczne wyłysienie w okolicy czołowej w obrębie szczytu głowy.
• Typ VI – Częściowe zlewanie się ognisk wyłysienia w okolicy czołowej i szczytu głowy.
• Typ VII – wyraźne zlanie się obu ognisk wyłysienia.
• Typ VIII – całkowite zlanie się obu ognisk z towarzyszącym rozlanym łysieniem w kierunku boków i  potylicy skóry głowy.