Każda osoba zgłaszająca się z problemem nadmiernego wypadania włosów jest proszona przeze mnie o oznaczenie poziomu witaminy D₃ we krwi.

Witamina ta ma ogromne znaczenie w procesie prawidłowego wzrostu włosów. Mechanizm jej działania jest dość skomplikowany ale dobrze poznany przez naukowców.

Witamina D₃ spełnia wiele ważnych funkcji:

• odpowiada za prawidłowe utrzymanie homeostazy wapnia poprzez absorpcję wapnia i fosforu w jelitach,
• zmniejsza wydalanie pierwiastków tych przez nerki,
• jest ważnym regulatorem odpowiedzi autoimmunologicznej.

Jej receptory znajdują się na tak ważnych częściach organizmu jak:

• komórki dendrytyczne
• makrofagi
• limfocyty B
• limfocyty T
• keratynocyty
• komórki brodawek mieszka włosowego

Witamina D oddziałuje na komórki docelowe za pomocą receptora jądrowego VDR – vitamin D receptor. Może też wywierać działanie w mechanizmie pozagenowym, który nie jest do końca poznany.

Ekspresja receptorów VDR jest niezbędna do przeprowadzenia prawidłowego cyklu wzrostowego włosa. Witamina D₃ odgrywa rolę czynnika promującego proces różnicowania komórek. Jej brak może hamować wzrost włosów w mieszkach włosowych poprzez zatrzymanie procesów proliferacji. W badaniach wykazano również korelację między niskim stężeniem witaminy D₃ a nasilonym wypadaniem włosów.

Wyniki badań z ostatnich kilku lat wskazują, że u osób predysponowanych do wystąpienia chorób autoimmunologicznych – chociażby łysienia plackowatego jednym z powodów wywołania choroby może być zbyt niski poziom witaminy D₃.

Kalcypotriol

Kalcypotriol jest syntetycznym analogiem kalcytriolu (najbardziej aktywnej formy witaminy D₃) przy czym jego działanie na gospodarkę wapniową jest 100-200 razy mniejsze niż witaminy D₃.

W pewnym badaniu, badacze Kim i wspólnicy przedstawili dobry efekt miejscowego zastosowania kalcypotriolu o stężeniu 50 μg/ml w terapii łysienia plackowatego u 7 letniego chłopca. 

W wykonanej przed leczeniem biopsji skóry głowy wykazano brak ekspresji receptora VDR w mieszkach włosowych w miejscach wyłysienia oraz ich ponowne pojawienie się po odrośnięciu włosów.

Kalcypotriol przywrócił ekspresje genu VDR, a efektem klinicznym tego postępowania był odrost włosów. Niestety na chwilę obecną jest to wskazanie pozarejestracyjne, ponieważ kalcypotriol jest używany do leczenia jedynie łuszczycy plackowatej. Jako lek sprawdzić mógłby się jednak w wielu chorobach autoimmunologicznych typu: bielactwo nabyte czy łysienie plackowate.

Witaminę D₃ w gruncie rzeczy powinniśmy traktować jak hormon, nie do końca jak witaminę, który nasz organizm w sprzyjających warunkach może wyprodukować sam.

Sprzyjające warunki to poddawanie ciała na działanie promieniowania słonecznego przynajmniej 15-20 minut bez filtra w porze między 11:00-15:00. Niestety w godzinach tych często jesteśmy w pracy czy w szkole stąd tak powszechne niedobory tej witaminy. 

Przyczyny niedoboru witaminy D₃:

• pigmentacja skóry,
• stosowanie filtrów ochronnych przed UVB,
• procesy starzenia – zmniejszenie 7-dehydrocholesterolu w skórze,
• pora roku, dnia, szerokość geograficzna,
• upośledzenie wchłaniania: mukowiscydoza, celiaklia, choroba Leśniewskiego – Crohna, terapie zmniejszające stężenie cholesterolu – statyny,
• otyłość – poprzez wychwytywanie witaminy D przez tkankę tłuszczową,
• zespół nerczycowy,
• upośledzenie funkcji wątroby,
• leczenie przeciwpadaczkowe,
• leczenie glikokortykosterydami.

Podsumowując, mam nadzieję, że teraz nikt już nie będzie mieć wątpliwości co do potrzeby badania i ewentualnej suplementacji witaminy D₃ w przypadku wypadania włosów. Witamina D₃ to kluczowy składnik prawidłowej proliferacji komórek mieszka włosowego, które wytwarzają włos. Niestety statystycznie na 50 badanych tylko dwie z nich mogą pochwalić się jej optymalnym poziomem w organizmie. Co do zastosowań metabolitów czy anabolików witaminy D₃ do leczenia innych chorób skóry niezbędna jest konsultacja oraz terapia pod okiem lekarza dermatologa.